دوره ی سوم: آغاز دیکتاتوری (1302 ـ 1320 هـ . ش.)

دورهي سوم: آغاز ديكتاتوري (1302 ـ 1320 هـ . ش.)

انتخابات مجلس پنجم در شرايطي برگزار شد كه فضاي تبليغاتي با زد و بند، اتهام و اِعمال فشار و اختناق، همراه بود و هنوز مدت قانوني مجلس چهارم پايان نگرفته بود. در اين دوره، ضمن به هم ريختن معيارهاي گذشته، سرنوشت انتخابات در بيشتر مراكز به دست امراي لشكر، و گروههاي صاحب نفوذ افتاد و اينگونه بود كه مجلس پنجم در تاريخ 22 بهمن ماه 1302 ش. (5 رجب 1342 هـ . ق.) افتتاح شد.

بيشتر نمايندگان ايندوره كه مرعوب يا مجذوب رضاخان شده بودند، كاري از پيش نبردند. در چنين فضايي مرحوم مدرس رهبري اقليت را بر عهده گرفت و در برابر اكثريت كه از طرح عوامفريبانهي جمهوريخواهي سردار سپه(182) حمايت ميكردند، ايستاد.

به اين ترتيب دورهي سوم با توطئهاي حساب شده آغاز شد و تنها نشانهي مشروطه كه وجود مجلس شوراي ملي ـ با تمام ضعفهايش ـ بود، ازميان رفت و ديكتاتوري به جاي انديشههاي آزاديخواهان و مشروعهطلبان كه در مشروطيت متجلي بود، نشست.

اين دوره تا سال 1320 هـ . ش. ـ كه رضاخان با خواري از كشور بيرون رفت ـ ادامه يافت. در اين مدت به سبب حكومت اختناق و وحشت، عمر مجلسها ـ تا مجلس دوازدهم ـ به آرامش مرگباري گذشت. در اين مقطع از تاريخ، اسلامزدايي عمدهترين خطمشي سياسي بود كه دشمنان اسلام به اجراي آن همت گماشتند.